[chitiet]Rượu ngô Na Hang là một loại rượu dân tộc ngon nổi tiếng, mang đậm hương vị của đồng bào dân tộc vùng núi phía Bắc. Rượu ngô Na Hang được coi là một trong những đặc sản Tuyên Quang nổi tiếng nhất, với hương vị thơm nồng và êm dịu khi uống. Đến Tuyên Quang, bạn sẽ được ngắm nhiều cảnh đẹp, ăn nhiều món ngon và không thể thiếu thưởng thức hương vị đặc sản rượu ngô Na Hang nức tiếng bấy lâu nay.
Phong tục nấu rượu ở Na Hang đã có từ ngàn đời nay, danh tửu này đã trở thành đặc sản của vùng cao này mà khi nhắc tới Na Hang thì ai cũng phải biết tới rượu ngô men lá . Người dân từ nhỏ đã được ông bà, bố mẹ truyền lại cách nấu rượu, kiếm lá rừng để làm men, ủ rượu. Nếu bạn vào bất cứ nhà người dân bản địa nào, bạn cũng sẽ thấy cảnh người phụ nữ đang ngồi bên cạnh chảo ngô đun bếp nấu rượu, vì ở đây phụ nữ từ khi sinh ra đã được trao sứ mệnh làm nên danh tửu tuyệt vời này.
Men lá Na Hang – Bí quyết tạo nên linh hồn cho rượu ngô Na Hang
Để có được những giọt rượu hương vị thơm ngon đặc biệt, đòi hỏi phải trải qua nhiều công đoạn chế biến cũng như thời gian với sự tỉ mỉ và kiên nhẫn. Muốn rượu thơm ngon thì đầu tiên phải có loại men hảo hạng, loại men được tổng hợp từ hơn 20 loại lá thuốc quý hiếm, có nhiều tác dụng tốt cho sức khỏe. Đây là loại men làm từ 20 loại cây thuốc (thảo dược), như cán cuông, khúc khắc, ớt rừng, tẳng tó, lép nặm, nhân trần, mác mjầu, khau thương, pài đổng (cây vải rừng), chuối njồm, lạc moong, nét tỉ, hoom qua (chỉ thiên), một lá, tham tràng, trầu rừng, đứa poóng, mạt cần, củ giềng, củ xả, thêm vào đó là rau răm, môn thục, cam thảo, lá quế. Trong đó, cây đứa poóng tạo nên mùi hương thơm đặc trưng cho rượu ngô Na Hang. Mỗi loại cây thuốc đều là các vị thuốc chữa bệnh hoặc bổ dưỡng, cường tráng gân cốt, rất tốt cho sức khỏe con người. Có cây dùng lá, có cây dùng rễ, vỏ, có loại dùng cả cây cả lá.
Một nguyên liệu nữa không thể thiếu là Củ riềng. Sau khi khai thác riềng trên rừng về, ta cạo sạch vỏ (không cần rửa), rồi thái thành từng lát mỏng nhỏ để phơi khô. Đến khi riềng khô giòn ta mới đem giã thật nhỏ và sàng lọc lại một lần nữa. Công đoạn tiếp theo là người Mông sẽ ngâm gạo trong nước chừng khoảng 1 tiếng, gạo phải là gạo nếp. Bao giờ gạo mềm ra rồi mới ra giã nát. Cùng với đó là những lá rừng sẽ được băm nhỏ, giã và sàng rồi ngâm trong nước. Công đoạn làm men cầu kỳ là thế nhưng mỗi khi đến giai đoạn này cả nhà người Mông lại có dịp để quây quần bên nhau nặn lên những bánh men, tạo ra bầu không giá ấm cúng trong gia đình.Sau chừng 30 phút ta đem bột gạo và hỗn hợp lá rừng trên trộn đều với nhau. Men ở đây được nắm chặt có hình tròn, men nắm đến đâu là được xếp trên ổ rơm đến đó, khi xong mới tiến hành phủ một lớp chăn mỏng lên để ủ. Thời gian ủ diễn ra chừng khoảng vài ngày bao giờ lớp bông trăng trắng xuất hiện bao quanh bánh men và men có mùi thơm thơm, sờ vào có cảm giác mềm mềm, ướt ướt là lúc đó men đã được. Sau thời gian ủ men là đến quy trình chưng cất để cho ra loại rượu ngô đặc sản của núi rừng Na Hang, được Trung tâm sách Kỷ lục Việt Nam công bố.
Ngô ta – Nguyên liệu chuẩn mực cho chất lượng rượu ngô ngon nhất
Ngô được chọn để nấu rượu cũng phải được chọn lọc kỹ lưỡng, ngô phải là giống ngô vàng cho hạt đều, không có mối mọt. Nồi ngô được bung trong nồi đồng mất cả nửa ngày trời, những người phụ nữ và trẻ con được giao trọng trách giữ bếp lửa để lửa luôn được cháy đều. Mực nước trong nồi bao giờ cũng phải sấp mặt ngô, đến khi nào ngô nở ra là được.
Khi ngô bung xong được đem đổ ra một cái nong to để ở giữa nhà, phải chờ đến khi ngô nguội ta mới rắc men còn nếu nóng vội coi như là hỏng cả nồi ngô. Men trộn đều với ngô nhiều lần sau đó vun thành đống và dùng một cái chăn to để phủ lên chốc. Cũng giống như men khi nào ngô xuất hiện một lớp màng màu trắng, sờ tay thấy nóng ấm là có thể đem đi ủ. Quá trình ủ được diễn ra trong " phò hạc " tên gọi đê chỉ chiếc chum mà những người phụ nữ Mông lặn lội leo đèo lội suối mua tận từ Cao Bằng về. Không biết do men, do ngô, chum hay do người nấu rượu thổi hồn cả tâm tình vào đó mà rượu uống rất êm và say lòng người.
Chưng cất rượu ngô Na Hang
Cũng giống như các địa phương khác, rượu ngô Na Hang được chưng cất theo cách thủ công, người phụ nữ luôn đảm nhận vị trí “bếp trưởng” trong việc nấu rượu ngô. Rượu ngô Na Hang uống ngon và đẹp như những người con gái Tuyên Quang vậy. Chỉ cần một ngụm rượu ngô thôi, bạn sẽ có cái cảm giác vô cùng mới lạ. Cái hương vị thơm nông của rượu ngô dần lan tỏa trong cơ thể bạn, ngấm dần ngấm dần, khiến cho bạn có cảm giác như đang có một dòng máu khác chảy trong cơ thể của bạn vậy.
